KIDEM TAZMİNATI NEDİR VE HANGİ ŞARTLARDA VERİLİR?
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre, 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde çalışanlar işverenlerinden kıdem tazminatı alabilir. İlgili yasada aşağıdaki 7 durumda işçinin kıdem tazminatına hak kazanacağı belirtilmiştir:
+İşverenin haklı bir sebep olmadan işten çıkartması,
+İşçinin haklı bir sebeple işi bırakması,
+Askerlik için ayrılmak ve makul sürede askere gitmek,
+Emekli olmak amacıyla işçinin işi bırakması,
+Emeklilikle ilgili diğer şartları tamamlayıp, emeklilik yaşını evinde beklemek amacıyla işçinin işi bırakması,
+Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakması,
+İşçinin ölmesi,
Bu belirtilen hallerden herhangi birisinde işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatına hak kazanıldığı takdirde her çalışma yılına işçinin bir brüt maaşı tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bu kapsamda işçinin brüt çıplak günlük yevmiyesi belirlenir. Toplu iş sözleşmesi ya da bireysel hizmet sözleşmesi ile daha fazla bir yevmiye belirlenmemişse yasa gereği her tam yıl için 30 günlük bir süre üzerinden hesaplanması gerekir.
2020 yılı için kıdem tazminatı tavanı 6.730,15 TL’dir. Ücret bu tutardan yüksek olsa bile bu miktar üzerinden hesaplanır.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLANIRKEN BU MİKTARA NELER DAHİL EDİLİR?
Belirlenen ücrete süreklilik ve düzenlilik arz eden sosyal yardım ve benzeri ücret ekleri ilave edilir. Örneğin yol, yemek yardımı, ikramiye gibi.
Toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırılan yemek, yol, bayram, aile, prim, ikramiye, ilave tediye ücreti vd. ücretlerde kıdeme esas ücrete ilave edilmelidir.
KIDEM TAZMİNATINDAN VERGİ VE BENZERİ AD ALTINDA KESİNTİ YAPILABİLİR Mİ?
Kıdem tazminatından damga vergisi dışında kesinti yapılamaz. Bu oran ise 01/01/2014 tarihinden itibaren binde 7,59’dur.
KIDEM TAZMİNATINDA FAİZ İSTENİLEBİLİR Mİ?
Kıdem tazminata hak kazanıldığı takdirde faiz istenilmesi mümkündür. Bu durumda fesih tarihinden itibaren mevduata fiilen uygulanan en yüksek faizin ödenmesi gerekir.
Kıdem tazminatı yönünden dava kısmi de açılmış olsa daha sonra ıslah ya da değer artırım yapılsa da dava/ıslah tarihinden itibaren değil, fesih tarihinden itibaren faize hükmedilmelidir. Bu nedenle davanın kısmi açılmış olmasının faiz başlangıcına etkisi yoktur. Bu husus zamanaşımını ilgilendiren bir husustur.
KIDEM TAZMİNATI NE KADAR SÜREDE ZAMANAŞIMINA UĞRAR?
Kıdem tazminatına ilişkin alacak talepleri hakkın doğumundan itibaren 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Zamanaşımının başlangıç tarihi fesih tarihidir.
Kesintili çalışmalarda zamanaşımı her bir kesinti ile bir sonraki çalışma başlangıcı arasında 10 yıllık süre dolmamışsa tüm çalışma süresi son fesihten itibaren 10 yıl geçmedikçe zamanaşımına uğramayacaktır.
7036 sayılı kanun ile yapılan değişiklikle 25/10/2017 tarihinden itibaren bu tarih sonrası yapılan fesihlerde zamanaşımı kıdem tazminatı alacağı için 5 yıldır. Zamanaşımı 7036 sayılı kanun öncesinde başlamış ve kalan süre 5 yıldan uzunsa önceki uzun süre değil değişen 5 yıl, kalan süre 5 yıldan kısa ise örneğin 10 yılın dolmasına 3 yıl kaldıysa kalan süre kadar süre işlemeye devam edecek, süre uzamayacaktır.