ERGİN KILINMA (KAZAİ RÜŞT) DAVASI NEDİR?
Kural olarak erginlik kişinin 18 yaşını doldurmasıyla başlar. Türk Medeni Kanunu’nun 12. maddesi uyarınca ‘Onbeş yaşını dolduran küçük, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabilir.’
Bu durumda kişinin ergin kılınabilmesi için onbeş yaşını doldurmuş olması, ergin kılınma isteğinin bulunması, velisinin izninin olması ve ergin kılınmakta menfaatinin olması gerekir.
Babası ölen kişinin babasının iş yerini idare edebilmesi, yurt dışı okul kaydının yapılabilmesi, bağımsız iş yeri kurulmak istenmesi gibi hallerde kişinin ergin kılınmak için haklı sebebinin var olduğu kabul edilir.
Türk Medeni Kanunu’nun 470/2. maddesi uyarınca ‘Erginliğe mahkemece karar verilmiş ise, mahkeme aynı zamanda küçüğün hangi tarihte ergin olacağını tespit ve ilân eder.’ Erginlik mahkeme kararının kesinleşmesiyle kazanılır.
Ergin kılınacak kişinin iki velisinin olduğu hallerde her iki velinin de rızasının alınması gerekir. Kişi vesayet altında ise ve vasinin doğrudan ergin kılınma için dava açması halinde vesayet makamından izin alınmasının istenilmesi ve izin sonucu bekletici mesele yapılmalıdır.
Ergin kılınan kişi, Türk Medeni Kanunu uyarınca tam fiil ehliyetine sahip olmuş olur. Buna rağmen kanunlarda özel olarak belirli yaşın arandığı durumlarda, bu iş ve işlemleri yapabilmek için ergin kılınan kişinin bu yaşı tamamlamış olması gerekir. Ergin kılınmayla kişi oy kullanma hakkı, seçme ve seçilme hakkı, evlenme hakkı gibi haklara sahip olamaz. Kanunda öngörülen yaş ve var ise diğer şartların tamamlanmış olması gerekir.
Vekil aracılığıyla açılan davalarda, vekaletnamede ergin kılınmaya ilişkin özel yetkinin bulunması gerekir. Genel yetkili vekaletname ile dava açılması halinde bu eksikliğin giderilmesi için süre verilmelidir.
+Yargıtay 8. HD., 2017/8197 E., 2019/276 K. ‘…Davacı dava dilekçesinde kızı hakkında kazai rüşt kararı verilmesini istemiş, mahkemece dava reddedilmiştir.
4721 sayılı TMK’nin 12. maddesinde, on beş yaşını dolduran küçüğün, kendi isteği ve velisinin rızasıyla mahkemece ergin kılınabileceği, hüküm altına alınmıştır.
Somut olayda, davacı …, 19.03.1998 doğumlu kızı …’ın lise 4. Sınıfta okuduğunu, Amerika Birleşik Devletlerince düzenlenen Scholastic Aptitude Test (SAT) sınavına gireceğini, bunun için mahkemece ergin kılınması gerektiğini beyan ederek kızı … hakkında kazai rüşt kararı verilmesini istediği, 20.10.2015 tarihli oturuma katılan küçüğün annesi … davaya muvafakat ettiği anlaşıldığına göre, davacının söz konusu ergin kılınma kararını talep etmek hususunda hukuki yararının olduğu açıktır. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere göre davanın kabulü gerekirken reddi yerinde değilse de, temyiz inceleme tarihi itibariyle ergin kılınması istenen … reşit olduğundan, konusuz kalan dava hakkında bir karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir…’
ERGİN KILINMA DAVALARINDA DAVACI VE DAVALI KİMLERDİR?
Ergin kılınma davalarında davacı, dava tarihi itibariye ergin kılınacak kişinin fiil ehliyeti olmadığından bu kişinin velisi veya vasisidir.
Dava hasımsız açıldığından davalı yoktur.
ERGİN KILINMA DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Mahkemelerin görevi dava konusuna göre belirlenir. Ergin kılınma davalarında Sulh Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
Yetkili mahkeme, davacının yerleşim yeri mahkemesidir.
+Yargıtay 8. HD., 2017/968 E., 2017/734 K. ‘…6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 382/2-a-1 maddesinde, ergin kılınma (kaza-i rüşt) kararı verilmesine ilişkin davanın çekişmesiz yargıya ilişkin olduğu düzenlenmiş aynı Kanun’un 383. maddesinde çekişmesiz yargıda aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesinin görevli olduğu belirlenmiştir. Bu durumda uyuşmazlığın sulh hukuk mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir…’