HAFTA TATİLİ ÜCRETİ NEDİR VE HANGİ ŞARTLARDA VERİLİR?

Hafta tatili, haftalık yasal çalışma süresi 45 saat olmakla birlikte işveren yönetim hakkı kapsamında bu süreyi 6 güne yayma hakkına sahiptir, bu kapsamda işçinin dinlendirildiği, çalışılmayan kalan bir güne denir. Hafta tatili gününde çalıştırıldığı takdirde işçinin hak ettiği ücrete de hafta tatili ücreti denir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesi uyarınca;

Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat dinlenme (hafta tatili) verilir.

Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir.

Şu kadar ki;

1. a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
2. b) Ek 2’nci maddede sayılan izin süreleri,
3. c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri,

Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.

Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır.

Bir işyerinde işin bir haftadan fazla bir süre ile tatil edilmesini gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıktığı zaman, 24 ve 25’inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebeplerden ötürü çalışılmayan günler için işçilere ödenen yarım ücret hafta tatili günü için de ödenir.

Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde hafta tatili ücreti işverence işçiye ödenir.

KİMLER HAFTA TATİLİ ÜCRETİ ALABİLİR?

Haftalık 45 saatlik süre tamamlanmasa bile işçiye haftada bir gün 24 saat kesintisiz izin hakkı tanınmalıdır. Hafta tatili gününde çalıştırılan her işçi hafta tatili ücretine hak kazanır.

HAFTA TATİLİ MUTLAK SURETTE PAZAR GÜNÜ MÜ KULLANDIRILMAK ZORUNDADIR ?

Hafta tatili mutlak surette Pazar günü olmayıp işveren yönetim hakkı kapsamında, 24 saat kesintisiz kullandırmak suretiyle haftanın herhangi bir günü bu izni kullandırabilir.

+Yargıtay 22. HD., 2017/22452 E., 2019/13956 K. ‘…Diğer yandan, cenaze aracı şoförü olan davacı işçinin dosya kapsamına ve işin niteliğine göre vardiyalı çalışan bir personel olduğu anlaşılmaktadır. Toplu iş sözleşmelerinde vardiya usulü çalışmaya ilişkin düzenlemeleri içeren 29. maddesindeki düzenlemeye göre; hafta tatilinin haftanın herhangi bir gününde 6. iş gününü takip eden 7. günde kullandırılacağının belirtilmiştir. 06.10.2015 tarihli kök bilirkişi raporunda 2009-2014 yılı ayrıntılı puantaj kayıtları ve ödeme listesine göre davacının çalıştığı hafta tatiline ilişkin ücretinin toplu iş sözleşmesi gereği 4(1+3) katı olacak şekilde hafta tatili mesai ücreti olarak ödendiği ve bordroda gösterildiğinin tespit edilmesine karşın, toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre hafta tatilinin pazar günü olduğu, pazar çalışmalarının ise 4(1+3) katı yevmiye olacak şekilde ödenmesi gerektiği gerekçesiyle hesaplama yapılmış ise de, vardiyalı çalışan personel olan davacı hafta tatili iznini haftanın herhangi bir gününde kullandığı anlaşılmakla, hafta tatili talebi de yerinde değildir…’

HAFTA TATİLİ ÇALIŞMASI SÜRESİ NASIL İSPATLANIR?

İşçi, hafta tatilinde çalıştığını ispatla yükümlüdür. Bu süreye ilişkin ücretinin ödendiğini de işveren ispatlamak zorundadır.

İşçinin imzasını taşıyan bordrolar aksi aynı nitelikle bir delil ile ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğinde olduğundan bordroda hafta tatili çalışma süresi gösterilmiş, buna ilişkin ücretler ödenmiş ise ve bu sürelerin üzerinde çalışma yapıldığına ilişkin bordrolar üzerinde ihtirazi kayıtta yok ise hafta tatilinde çalışma ancak yazılı delil ile ispatlanabilir. Bu durumda tanık dinlenilmesi mümkün değildir.

İmzalı bordrolarda hafta tatilinde çalışma süresi sıfır gösterilmiş veya işçi o hafta çalışmadığına ilişkin şerh düşmüş olsa dahi çalışırken alınan bu ibranın irade fesadı altında verildiği Yargıtayca kabul edilmekte ve işçi tanık dahil her türlü delil ile hafta tatilinde çalıştığını ispatlayabilmektedir.

+Yargıtay 9. HD., 2007/29051 E., 2008/28165 K. ‘…Bordroda, hafta tatili ve genel tatil günlerinde çalışmadım, aylık istihkakımı aldım, yazsa da çalışırken alınan bu ifade geçerli değildir…’

+Yargıtay 9. HD., 2007/10432 E., 2008/1595 K. ‘…Dairemizin yerleşik uygulamasına göre fazla mesai ve genel tatil alacaklarının bu şekilde bordroda sıfır (0) olarak gösterilmesi, herhangi bir tahakkuk ve ödeme içermemesi halinde davacı işçi, bu alacaklarla ilgili çalışmasını ispatlaması durumunda alacağa hak kazanır…’

HAFTA TATİLİ NASIL KULLANILIR?

Kanun koyucu 24 saat kesintisiz izin ibaresini kullandığından işçi, bu izin günü 1 saat bile çalıştırılmış olsa hafta tatili ücretine hak kazanır.

İşveren tarafından haftanın 2 günü 12’şer saat şeklinde izin kullandırılamaz. İzin 24 saat kesintisiz kullandırılmak zorundadır.

+Yargıtay 9. HD., 2016/6143 E., 2019/21228 K. ‘…Takograf kayıtlarına göre saat üzerinden hafta tatili çalışmalarının tespit edilerek saat üzerinden fazla mesai ücreti gibi hesaplanması hatalıdır.
Hükme esas bilirkişi raporunda bir kısım hafta tatillerinde 10 dakika, 1 saat 41 dakika veya biraz daha fazla çalışmalardan da bahsedilmiştir.
Ard arda 6 gün çalışmanın ardından gelen 7.nci, yani, hafta tatilinde çalışma var ise bu çalışmanın 7,5 saatten az olması halinde dahi işçi, çalışmasa da alması gereken normal günlük yevmiyesi haricinde 1,5 günlük yevmiyeye daha hak kazanır.

Somut olayda buna göre hafta tatilinde 10 dakika çalışması olsa dahi davacı o hafta tatili günü için ilave 1,5 günlük yevmiyeye hak kazanmış sayılmalıdır. Buna göre, bilirkişi raporunda 10 dakika, 1 saat 41 dakika ve sair süreler ile çalışması tespit edilen davacı lehine bu günlük çalışma süresine bakılmaksızın çalıştığı her bir hafta tatili günü için 1,5 günlük yevmiye üzerinden hafta tatili ücreti hesaplanmalıdır.
Bordrolardaki tahakkukun hafta tatili ücreti için mi yoksa fazla mesai ücreti için mi olduğu belirlenemediğinden bozma öncesinde hafta tatili ücreti ödemesi kabul edilen miktar da yine hafta tatili ücreti hesabından mahsup edilmelidir…’

HAFTALIK İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?

Hafta tatili ücretleri dönemsel ücretler baz alınarak hesaplanır. Giydirilmiş ücretten hesaplama yapılması mümkün değildir. Hesaplanan tutardan hakkaniyet indirimi yapılması mümkündür.

Haftalık çalışma ücreti işçinin bir günlük yevmiyesinin 1,5 katı olarak hesaplanır. İşçi hafta tatili gününde 1 saat bile çalışmış olsa bu ücretin tamamına hak kazanır.

+Yargıtay 9. HD., 2009/39623 E., 2012/4210 K. ‘…Somut olayda, davacı işçinin fazla çalışma ücreti hesabındaki durum hafta tatili ücret hesabında da söz konusudur. Bu alacak yönünden de ücretin 1,5 katı olarak hesaplanması gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır…’

HAFTA TATİLİ ÜCRETİNDEN HAKKANİYET İNDİRİMİ YAPILABİLİR Mİ?

Hafta tatili ücretinin tanık anlatımlarına dayanılarak hesaplandığı durumlarda hakkaniyet indirimi yapılmalıdır. İndirim tüm alacak üzerinden yapılmalıdır. Bu durumda her somut olayda çalışılan süre dikkate alınarak daha fazla ya da daha az indirim yapılabilir.

Hafta tatilinde çalışıldığı tanık anlatımları yerine yazılı belgelere veya işveren kayıtları esas alınarak hesaplanması halinde hakkaniyet indirimi yapılmamalıdır. 

Dikkat edilmesi gereken husus hakkaniyet indirimi yapıldığı takdirde indirim yapılan oran üzerinden davalı lehine yargılama giderlerine hükmedilmemelidir.

+Yargıtay 9. HD., 2009/20941 E., 2011/34889 K. ‘…Somut olayda hafta ve genel tatil alacağı tanık ile ispatlandığından çalışma süresi de dikkate alındığında davacının hasta veya mazeretli olarak çalışmadığı günler bulunabileceğinden hafta ve genel tatil alacağından davalı lehine hakkaniyet indirimi yapılmaması hatalıdır…’

HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN ÖDENMEMESİ İŞÇİYE HAKLI FESİH İMKANI VERİR Mİ?

Hafta tatili çalışma ücretinin ödenmemesi işçiye haklı fesih imkanı verir.

 +Yargıtay 7. HD., 2013/7720 E., 2013/14361 K. ‘…Mahkemece yapılacak iş davacının yurda giriş çıkış kayıtları da gözetilerek yurt içinde çalıştığı hafta tatili bulunup bulunmadığı yeniden bilirkişiye tespit ettirilmesi ile hafta tatili alacağı olup olmadığı belirlenip davacının iş akdinin haklı nedenle feshedip etmediği değerlendirilerek davacının kıdem ve hafta tatili alacağı hakkında bir karar vermektir…’

İHBAR TAZMİNATI HESAPLANIRKEN BU MİKTARA NELER DAHİL EDİLİR?

Hafta tatili ücretleri dönemsel ücretler baz alınarak hesaplanır. Giydirilmiş ücretten hesaplama yapılması mümkün değildir. Hesaplanan tutardan hakkaniyet indirimi yapılması mümkündür.

HAFTA TATİLİ ÜCRETİNE FAİZ İSTENİLEBİLİR Mİ?

Hafta tatili ücretine hak kazanıldığı takdirde bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz istenilmesi mümkündür. Bu durumda işverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmesi durumunda taleple bağlılık ilkesi gereği temerrüt tarihinden itibaren faiz uygulanması gerekir.

Kısmi dava olarak açılmış ve temerrüt yok ise dava veya ıslah tarihinden itibaren faize hükmedilmelidir.

Belirsiz alacak davası açılabildiği hallerde ise dava tarihinden önce temerrüde düşürülmemiş ise davanın açıldığı tarihten itibaren faiz uygulanması gerekir. Fesih tarihinden itibaren faize hükmedilmesi mümkün değildir.

HAFTA TATİLİ ÜCRETİ NE KADAR SÜREDE ZAMANAŞIMINA UĞRAR?

Hafta tatili ücretine ilişkin alacak talepleri hakkın doğumundan itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.

+Yargıtay 9. HD., 2012/3938 E., 2012/25669 K. ‘…İşçi ücretlerine ilişkin davalar 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacakları bu tür alacaklardandır. Bu nedenle ıslahla talep edilen fazla çalışma, hafta ve genel tatil alacağının ıslah tarihinden geriye doğru 5 yılın dışında kalan ve dava dilekçesinde talep edilen miktardan fazla olan kısmı zamanaşımına uğramıştır…’