İHBAR TAZMİNATI NEDİR VE HANGİ ŞARTLARDA VERİLİR?

İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır.

4857 sayılı İş Kanunu 17. madde uyarınca; Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri;

a)İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b)İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c)İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d)İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,

Feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.

KİMLER İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR?

4857 sayılı İş Kanunu 17. madde uyarınca 6 ay üzeri çalışma süresini doldurmuş işçinin, bildirim süresine uymaksızın haksız sebeple işten ayrılması ya da işveren tarafından haksız fesih halinde işçi ve işveren ihbar tazminatı almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı gibi sadece işçi tarafından değil, şartların varlığı halinde işveren tarafından da ihbar tazminatı alınabilecektir.

İşveren tarafından haklı fesih var ise işçi ihbar tazminatı alamaz. İşçi haklı nedenle iş akdini sona erdirse bile ihbar tazminatı alamaz.

İHBAR ÖNELİ NASIL KULLANDIRILIR?

İhbar süresi bölünemez olup yasal ihbar süresinin kısmen kullandırılması halinde dahi önel süresinin tamamı kullandırılmadığından tamamı üzerinden hüküm kurulmalıdır.

Yargıtay 22. HD., 2017/3847 E., 2017/4142 K. ‘…Somut uyuşmazlıkta, davacı işçiye 13 gün ihbar süresi kullandırıldığı, buna göre 15 gün kullandırılmayan ihbar süresi kaldığı gerekçesi ile 15 günlük ihbar tazminatına hükmedilmesi hatalı olup, ihbar önelinin tamamına hükmedilmelidir…’

Bu nedenle 1 gün bile eksik kullandırılsa dahi ihbar öneli hiç kullandırılmamış gibi tazminata hükmedilmelidir.

İhbar öneli içerisinde işçinin haklı olarak iş akdinin feshetmesi halinde dahi işçi ihbar öneli talep edemez.

İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

İşçinin ihbar tazminatına esas ücreti kıdem tazminatına esas ücret ile aynıdır. Ücret, giydirilmiş ücret olarak hesaplanacaktır. Hesaplamada ihbar önelinin verildiği tarih esas alınır.

Toplu iş sözleşmesi ya da bireysel hizmet sözleşmesi ile daha fazla bir önel belirlenmemişse yasa gereği belirlenen ihbar süreleri üzerinden hesaplanması gerekir. Bu sürelere göre 1 hafta 7 gündür.

İHBAR TAZMİNATI HESAPLANIRKEN BU MİKTARA NELER DAHİL EDİLİR?

Belirlenen ücrete süreklilik ve düzenlilik arz eden sosyal yardım ve benzeri ücret ekleri ilave edilir. Örneğin yol, yemek yardımı, ikramiye gibi. Ücret, giydirilmiş ücret olarak hesaplanacaktır.

İHBAR TAZMİNATINDAN VERGİ VE BENZERİ AD ALTINDA KESİNTİ YAPILABİLİR Mİ?

İhbar tazminatından gelir vergisi ve damga vergisi dışında kesinti yapılamaz. Bu oran gelir vergisinde %15, damga vergisinde ise 01/01/2014 tarihinden itibaren binde 7,59’dur.

İHBAR TAZMİNATINDA FAİZ İSTENİLEBİLİR Mİ?

İhbar tazminatına hak kazanıldığı takdirde yasal faiz istenilmesi mümkündür. Bu durumda işverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmesi durumunda taleple bağlılık ilkesi gereği temerrüt tarihinden itibaren faiz uygulanması gerekir.

Kısmi dava olarak açılmış ve temerrüt yok ise dava veya ıslah tarihinden itibaren faize hükmedilmelidir.

Belirsiz alacak davası açılabildiği hallerde ise dava tarihinden önce temerrüde düşürülmemiş ise davanın açıldığı tarihten itibaren faiz uygulanması gerekir

Fesih tarihinden itibaren faize hükmedilmesi mümkün değildir.

İHBAR TAZMİNATI NE KADAR SÜREDE ZAMANAŞIMINA UĞRAR?

İhbar tazminatına ilişkin alacak talepleri hakkın doğumundan itibaren 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Zamanaşımının başlangıç tarihi fesih tarihidir.

7036 sayılı kanun ile yapılan değişiklikle 25/10/2017 tarihinden itibaren bu tarih sonrası yapılan fesihlerde zamanaşımı ihbar tazminatı alacağı için 5 yıldır. Zamanaşımı 7036 sayılı kanun öncesinde başlamış ve kalan süre 5 yıldan uzunsa önceki uzun süre değil değişen 5 yıl, kalan süre 5 yıldan kısa ise örneğin 10 yılın dolmasına 3 yıl kaldıysa kalan süre kadar süre işlemeye devam edecek, süre uzamayacaktır.