ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ ( İZALE-İ ŞUYU ) NEDİR ?
Ortaklığın giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.
Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda paydaşlığın aynen taksim suretiyle, mümkün olmaması halinde satış suretiyle yapılmasına karar verilebilir.
Muhdesatın aidiyetine ilişkin ihtilaflarda ise ayrıca muhdesatın aidiyetinin tespiti davalarına ilişkin yazımızın okunmasını tavsiye ederiz.
Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satışın nasıl yapılacağının ve satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının ve harcın taraflardan hangi oranlarda tahsil edileceğinin hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASININ KONUSU NELERDİR?
Paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallar ortaklığın giderilmesi davasına konu olabilir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARINDA ZAMANAŞIMI NE KADAR?
Taşınır veya taşınmaz mal üzerinde paydaşlık devam ettiği sürece bu davaların açılması mümkündür. Bu nedenle belirli bir süreye tabi olmadığı gibi zamanaşımı süresi de bulunmamaktadır.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARINDA DAVACI VE DAVALI KİMLERDİR?
Ortaklığın giderilmesi davalarında davacı taşınır veya taşınmaz malda pay sahibi olan paydaş veya paydaşlardır
Davalı da aynı şekilde, taşınır veya taşınmaz malda pay sahibi olan diğer paydaşlardır. Davanın diğer pay sahiplerinin tamamına açılması, ölen pay sahibi var ise mirasçılarının tamamının davaya katılımının sağlanması taraf teşkili nedeniyle zorunludur.
+Yargıtay 14. HD., 2016/15703 E., 2020/4191 K. ‘…Somut olayda; dava, ortaklığın giderilmesi davasıdır. Davanın açıklanan bu niteliğiyle, çekişmeli taşınmazın tapu kaydında malik olarak görünen kişilerin ve mirasçılarının tamamının davada taraf olarak yer alması gerekir. Ortaklığın giderilmesi davalarında paydaşların paylarını temlik etmeleri veyahut ölmeleri nedeniyle davacının tüm paydaşları tanıması mümkün olmayabilir. Ölü kişi hakkında dava açılamaz ise de, Yargıtay uygulamalarında, ortaklığın giderilmesi davalarının özelliği dikkate alınarak ölü paydaşın mirasçılarının saptanması ve davanın belirlenen mirasçılara yöneltilmesinin sağlanması suretiyle taraf teşkili sağlanarak yargılamaya devam edilmesi gerekir…’
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 4/b. maddesi uyarınca taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalarda Sulh Hukuk Mahkemeleri görevlidir.
Taşınmazlara ilişkin davalarda taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Taşınmazlara ilişkin yetki kuralı kamu düzeninden olup, mahkemece re’sen dikkate alınır. Diğer davalarda ise genel yetkili mahkemeler yetkilidir.
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVALARINDA HARÇ VE YARGILAMA GİDERLERİNE NASIL HÜKMEDİLİR?
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalar olup, sonuçta kazanan ve kaybeden taraftan söz edilemeyeceğinden yargılama giderleri ve vekalet ücretinin taraflara payları oranında yükletilmesi gerekir.
Mahkemece paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi halinde satışın nasıl yapılacağının ve satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının ve harcın taraflardan hangi oranlarda tahsil edileceğinin hüküm sonucunda gösterilmesi gerekir.
Karar ve ilam harcının ise dava konusu taşınmazın satış bedeli üzerinden hesap edilip taraflardan payları oranında tahsiline karar verilmesi gerekir.
Satışına karar verilen taşınmaz;
a)Paylı mülkiyet hükümlerine konu ise satış bedelinin ve harcın paydaşların tapudaki payları oranında,
b)Elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabi olması halinde satış bedelinin ve harcın mirasçılık belgesindeki paylar oranında,
c)Hem paylı hem de elbirliği mülkiyeti halinin bir arada bulunması halinde ise satış bedelinin ve harcın tapudaki ve mirasçılık belgesindeki paylar nazara alınarak dağıtılmasına ve tahsil edilmesine karar verilmesi gerekir.